មនុស្សជាច្រើនតែងតែគិតថា ជំងឺបូសនៅបរិវេណរន្ធបាត និងបូសអន្ទង់ ជាជំងឺមួយដែលព្យាបាលហើយភាគច្រើនតែងតែលាប់មកវិញ ឬព្យាបាលមិនជា ប៉ុន្តែការគិតនេះមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ។ នេះបើយោងតាមមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែតបានប្រកាសនាពេលកន្លងមក ។
១- បូសអន្ទង់ជាអ្វី ?
វាគឺជាបូសកើតនៅម្ដុំទ្វារលាមក ដែលកើតឡើងដោយការស៊ីចាក់រូងពីក្នុងរន្ធបាតចេញមកខាងក្រៅ។ ជំងឺនេះកើតមានភាគច្រើនចំពោះមនុស្សពេញវ័យ ក៏ប៉ុន្តែវាក៏អាចកើតមានលើក្មេងតូចៗផងដែរ។
២- រោគសញ្ញាបូសអន្ទង់៖
– មានដុំពកហើម និងឈឺនៅតំបន់បាតដែលទើបតែកើតមានថ្មីៗ
– ឈឺចាប់នៅខាងក្នុងបាតដែលទើបតែកើតមានថ្មីៗ
– មានហូរខ្ទុះនៅបាត ឬមានអារម្មណ៍ថាសើមជាប់ជាប្រចាំនៅបាត
– រមាស់នៅបាត
៣- មូលហេតុ៖
ជាធម្មតានៅខាងក្នុងរន្ធបាតរបស់មនុស្សគ្រប់គ្នា គឺមានក្រពេញធម្មជាតិតូចៗជាច្រើន។ គេសន្និដ្ឋានថាជំងឺបូសអន្ទង់បណ្ដាលមកពីការស្ទះរន្ធនៃក្រពេញតូចៗទាំងនេះ ដែលបង្កឲ្យមានខ្ទុះស៊ីចាក់រូងចេញមកខាងក្រៅ។
៤- វិធីព្យាបាល៖
ការព្យាបាលតែមួយគត់ ដែលមានប្រសិទ្ធភាពគឺការវះកាត់ រីឯការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំផ្សះ (Antibiotiques) តែមួយមុខគត់ គឺមិនមានប្រសិទ្ធភាពអោយជំងឺនេះជាសះស្បើយនោះទេ។ ការវះបូសអន្ទង់មានពីរប្រភេទ គឺការវះបង្ហូរខ្ទុះបន្ថយការឈឺចាប់បណ្តោះអាសន្ន និងការវះឲ្យជាសះស្បើយ។
– ការវះបង្ហូរខ្ទុះបន្ថយការឈឺចាប់៖
ការវះនេះធ្វើនៅពេលដែលបូសកំពុងតែហើម និងឈឺ។ យើងគ្រាន់តែចាក់ថ្នាំស្ពឹកវះផ្នែកខាងក្រៅ និងចោះបង្ហូរខ្ទុះចេញ ក៏ប៉ុន្តែវាមិនមែនជាវិធីព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយនោះទេ វាគ្រាន់តែជាការវះបន្ធូរបន្ថយការឈឺចាប់ប៉ុណ្ណោះ។ បូសនេះនឹងលាប់មកវិញ ប្រសិនបើមិនធ្វើការវះផ្ដាច់ផ្លូវរូងរបស់វាទេ។
– ការវះកាត់ផ្ដាច់ផ្លូវរូងបូសអន្ទង់ (Fistulotomie)៖
នេះជាវិធីតែមួយគត់ព្យាបាលឲ្យជាសះស្បើយ និងមិនលាប់ឡើងវិញ។ ការវះនេះខុសពីការវះខាងក្រៅបង្ហូរខ្ទុះចេញ គឺត្រូវវះកាត់ផ្ដាច់ផ្លូវរូង និងប្រភពដើមនៃបូសដែលស្ថិតនៅខាងក្នុងរន្ធបាត។ វិធីវះកាត់ ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងបន្ទប់វះកាត់ ប្រើថ្នាំឲ្យស្ពឹកត្រឹមចង្កេះចុះក្រោម និងវះដោយគ្មានការឈឺចាប់។ បន្ទាប់ពីវះកាត់តម្រូវឲ្យសម្រាកតាមដាននៅមន្ទីរពេទ្យតែ១ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ រួចត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញ និងធ្វើការងារផ្សេងៗបានជាធម្មតា។
៥- ផលវិបាកនៃបូសអន្ទង់៖
– គ្រោះថ្នាក់ធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិត៖
ក្នុងករណីដែលបូសកំពុងតែហើមឈឺ ហើយមិនបានវះបង្ហូរខ្ទុះចេញ លេបថ្នាំអូសបន្លាយពេលវេលា បូសនោះអាចរាលដាលធំបង្កឲ្យស្លោកពេញតំបន់បាត (Cellulite ou Gangrène de Fournier) និងឆ្លងមេរោគចូលក្នុងឈាមដែលអាចបណ្ដាលឲ្យស្លាប់បាន។
ករណីនេះងាយនឹងកើតមានជាពិសេសចំពោះមនុស្សដែលខ្សោយប្រព័ន្ធការពារដូចជា មនុស្សចាស់ជរា អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកជំងឺប្តូរប្រឹសបេះដូង និងអ្នកប្រើថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ប្រភេទ AINS មិនបានត្រឹមត្រូវ។
៦- អនុសាសន៍៖
មានតែការវះកាត់តែមួយមុខគត់ ដែលអាចព្យាបាលបូសអន្ទង់អោយមានប្រសិទ្ធភាព និងជាសះស្បើយ។