មេរោគ និងជំងឺដែលអាចឆ្លងពីសត្វព្រាប (និងសត្វស្លាបផ្សេងៗ) មានភាពគ្រោះថ្នាក់សំខាន់ៗដូចជា៖
1. ជំងឺរលាកស្រោមខួរ (Meningitis)
- មូលហេតុ៖ អាចបណ្តាលមកពីមេរោគ, បាក់តេរី ឬផ្សិត។
- ពិសេស ផ្សិត Cryptococcus neoformans ដែលមាននៅក្នុងដំណក់ទឹកសត្វព្រាបអាចបណ្តាលឱ្យមានរលាកស្រោមខួរ។
- ផ្លូវឆ្លង៖ ដកដង្ហើមឧស្ម័ន/ផ្ចិតផ្សិតពីដី ឬអាកាសដែលមានដំណក់ទឹកសត្វព្រាប, ប៉ះដៃទៅលើមាត់។
- រោគសញ្ញា៖ គ្រុនក្តៅ, ឈឺក្បាល, ក ឬក្រអូបក, ភ្លឺភ្នែកមិនសប្បាយ (photophobia), ប្រកាច់, សន្លប់, ខ្វិន, ខូចខួរក្បាល។
2. ជំងឺ Cryptococcosis
- មូលហេតុ៖ ផ្សិត Cryptococcus neoformans។
- ប្រភព៖ សត្វព្រាប និងសត្វស្លាបផ្សេងៗ (ទោះបីពួកវាមិនបង្ហាញរោគសញ្ញាក៏ដោយ)។
- ផ្លូវឆ្លង៖ ដកដង្ហើម spores ផ្សិត។
- រោគសញ្ញា៖ ក្តៅខ្លួន, ក្អកមានឈាម, ឈឺទ្រូង, ភាន់ច្រឡំ, ភ្នែកមើលមិនច្បាស់, ឈឺក្បាល, វិលមុខ, ឈឺតាមប្រសាទ។
3. ជំងឺរលាកសួត (Pneumonia)
- អាចកើតពីការឆ្លងផ្សិតដូចគ្នា (C. neoformans) បន្ទាប់ពីស្រូបចូលក្នុងសួត។
- រោគសញ្ញា៖ គ្រុនក្តៅ, ក្អក, ក្អកមានកំហាកឈាម, ឈឺទ្រូង, ឈឺក្បាល, ក្អួត, វិលមុខ។
- ប្រសិនបើឆ្លងតាមឈាម អាចគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។
វិធានការការពារ
- ពាក់ម៉ាស់ពេលសម្អាតកន្លែងមានសត្វស្លាប។
- ជៀសវាងប៉ះពាល់ផ្ទាល់នឹងដំណក់ទឹកសត្វព្រាប។
- លាងដៃដោយសាប៊ូ និងទឹកស្អាតបន្ទាប់ពីប៉ះកន្លែងអាចមានការបំពុល។
- ប្រើសំណាញ់ ឬឧបករណ៍បំបាត់សត្វស្លាបដើម្បីការពារការស្នាក់នៅ។
ចំណុចសម្គាល់
ប្រសិនបើលោកអ្នកមានបញ្ហាសុខភាពមិនប្រក្រតី ប្រញាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីព្យាបាលទាន់ពេលវេលា៕