ការចងចាំច្រើនពេកអាចជាកត្តារួមចំណែកដ៏ធំមួយដែលបណ្ដាលឲ្យមានបញ្ហាសុខភាពជាច្រើនប្រភេទ រាប់ចាប់ពីជំងឺរាងកាយរហូតដល់ជំងឺផ្លូវចិត្ត។ នៅពេលដែលរាងកាយជួបប្រទះភាពតានតឹងយូរអង្វែង ប្រព័ន្ធការពារធម្មជាតិរបស់វាអាចចុះខ្សោយ ដែលបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺផ្សេងៗ។
ការចងចាំច្រើនពេកអាចបណ្ដាលឲ្យមានជំងឺទាំងផ្នែករាងកាយ និងផ្លូវចិត្ត រួមមាន៖
ផ្នែកផ្លូវចិត្ត និងអារម្មណ៍៖
- ជំងឺបាក់ទឹកចិត្ត (Depression) និងការថប់បារម្ភ (Anxiety): ភាពតានតឹងរ៉ាំរ៉ៃអាចប៉ះពាល់ដល់តុល្យភាពសារធាតុគីមីក្នុងខួរក្បាល ដែលនាំឲ្យមានអារម្មណ៍ក្រៀមក្រំអស់សង្ឃឹម ភ័យខ្លាច ឬបារម្ភហួសហេតុ។
- បញ្ហាដំណេក (Sleep Disorders): អ្នកអាចមានការលំបាកក្នុងការដេកលក់ ភ្ញាក់ជាញឹកញាប់នៅពាក់កណ្ដាលយប់ ឬគេងមិនលក់ (Insomnia) ដែលធ្វើឲ្យរាងកាយកាន់តែហត់នឿយ។
- បញ្ហាការចងចាំ និងការផ្ដោតអារម្មណ៍: ស្ត្រេសអាចធ្វើឲ្យពិបាកក្នុងការគិតបានច្បាស់លាស់ ចងចាំព័ត៌មាន ឬផ្ដោតអារម្មណ៍លើកិច្ចការណាមួយ។
- ឆាប់ខឹង និងអារម្មណ៍ប្រែប្រួល: អ្នកអាចមានអារម្មណ៍មិនសប្បាយចិត្ត ឆេវឆាវ ឬមានអារម្មណ៍ប្រែប្រួលភ្លាមៗ។
ផ្នែករាងកាយ៖
- ជំងឺបេះដូង និងសរសៃឈាម: ភាពតានតឹងរ៉ាំរ៉ៃបង្កើនអត្រាចង្វាក់បេះដូង សម្ពាធឈាម និងកម្រិតអ័រម៉ូនស្ត្រេស (Cortisol) ដែលទាំងអស់នេះសុទ្ធតែជាកត្តាហានិភ័យនៃជំងឺលើសឈាម គាំងបេះដូង និងដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។
- បញ្ហាប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ: ស្ត្រេសអាចធ្វើឲ្យក្រពះពោះវៀនដំណើរការមិនប្រក្រតី បណ្ដាលឲ្យឈឺពោះ រាករូស ទល់លាមក រលាកពោះវៀនធំ (IBS) ឬដំបៅក្រពះ។
- បញ្ហាប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ: ភាពតានតឹងចុះខ្សោយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយ ធ្វើឲ្យអ្នកងាយនឹងកើតជំងឺផ្ដាសាយ គ្រុនក្ដៅ និងការឆ្លងមេរោគផ្សេងៗ។
- ឈឺក្បាល និងឈឺប្រមាត់ (Migraines): ការចាំច្រើនពេកជាកត្តាមួយដែលធ្វើឲ្យឈឺក្បាលញឹកញាប់ ឬឈឺប្រមាត់។
- ឈឺសាច់ដុំ និងសន្លាក់: ភាពតានតឹងអាចធ្វើឲ្យសាច់ដុំតឹងណែន ជាពិសេសនៅត្រង់ក ស្មា និងខ្នង ដែលបណ្ដាលឲ្យឈឺចាប់រ៉ាំរ៉ៃ។
- បញ្ហាស្បែក: ដូចជាកើតមុន រមាស់ ស្បែកក្រហម ឬធ្វើឲ្យស្ថានភាពជំងឺស្បែកដែលមានស្រាប់ (ដូចជាជំងឺត្រអក ឬរោគស្បែក) កាន់តែអាក្រក់ទៅៗ។
- ការឡើងទម្ងន់ ឬស្រកទម្ងន់: ស្ត្រេសអាចប៉ះពាល់ដល់ទម្លាប់នៃការញ៉ាំអាហារ ដែលនាំឲ្យមានការឡើងទម្ងន់ ឬស្រកទម្ងន់។
- ជំងឺទឹកនោមផ្អែម: ភាពតានតឹងអាចបង្កើនកម្រិតជាតិស្ករក្នុងឈាម ដែលជាហានិភ័យសម្រាប់អ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២។
ការគ្រប់គ្រងស្ត្រេសមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការការពារជំងឺទាំងនេះ។ វិធីសាស្រ្តមួយចំនួនរួមមាន៖
- ការធ្វើលំហាត់ប្រាណទៀងទាត់: ជួយកាត់បន្ថយអ័រម៉ូនស្ត្រេស និងបង្កើនអ័រម៉ូន Endorphins ដែលជួយឲ្យអារម្មណ៍ល្អ។
- ការគេងឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់: យ៉ាងហោចណាស់ ៧-៩ ម៉ោងក្នុងមួយយប់សម្រាប់មនុស្សពេញវ័យ។
- របបអាហារមានតុល្យភាព: បរិភោគបន្លែ ផ្លែឈើ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិឲ្យបានច្រើន។
- ការអនុវត្តបច្ចេកទេសបន្ធូរអារម្មណ៍: ដូចជាសមាធិ យូហ្គា ឬលំហាត់ដកដង្ហើមជ្រៅ។
- ចំណាយពេលជាមួយមនុស្សជាទីស្រលាញ់: ការភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងសង្គមអាចជួយកាត់បន្ថយអារម្មណ៍ឯកា និងស្ត្រេស។
- កំណត់ពេលវេលាសម្រាប់ខ្លួនឯង: ធ្វើសកម្មភាពដែលអ្នកចូលចិត្ត និងជួយឲ្យអ្នកបន្ធូរអារម្មណ៍។
- ជៀសវាងជាតិកាហ្វេអ៊ីន និងគ្រឿងស្រវឹងច្រើនពេក: អាចធ្វើឲ្យភាពតានតឹងកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ។
- ពិគ្រោះជាមួយអ្នកជំនាញ: ប្រសិនបើភាពតានតឹងមានកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរ និងពិបាកគ្រប់គ្រង អ្នកជំនាញសុខភាពផ្លូវចិត្តអាចផ្តល់ប្រឹក្សា ឬព្យាបាលបាន។
ចំណុចសម្គាល់
នេះគ្រាន់តែជាដំណឹងសម្រាប់លោកអ្នកឈ្វេងយល់ប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើលោកអ្នកមានបញ្ហាសុខភាពមិនប្រក្រតី ប្រញាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ៕