ពាក្យថា «លើសជាតិសាច់» ដែលបងប្អូនខ្មែរយើងចំណាំហៅ ក្នុងភាសាបច្ចេកទេសវេជ្ជសាស្ត្រគឺសំដៅលើ ការលើសជាតិអាស៊ីតអ៊ុយរិក (High Uric Acid) នៅក្នុងឈាម។ នៅពេលជាតិអាស៊ីតនេះកើនឡើងខ្ពស់ពេក វានឹងបង្កើតជាក្រាប់គ្រីស្តាល់តូចៗចាក់ដោតនៅតាមសន្លាក់ ដែលបង្កជាជំងឺ ហ្គោដ (Gout)។
ខាងក្រោមនេះគឺជាយោគសញ្ញាសំខាន់ៗនៃមនុស្សលើសជាតិសាច់៖
១. ការឈឺចាប់សន្លាក់ខ្លាំងភ្លាមៗ
-ជាសញ្ញាច្បាស់បំផុត ដោយអ្នកជំងឺច្រើនតែឈឺចាប់ខ្លាំងនៅ មេជើង ឬ កជើង។
-ការឈឺចាប់ច្រើនតែកើតឡើងនៅ ពេលយប់ ឬ ពេលជិតភ្លឺ ដែលអាចធ្វើឱ្យអ្នកជំងឺភ្ញាក់ពីគេង។
២. ហើម ក្រហម និងកម្ដៅនៅត្រង់សន្លាក់
-សន្លាក់ដែលឈឺនឹងឡើង ហើម ប៉ោង និងមានពណ៌ក្រហមក្រម៉ៅ។
-បើយកដៃទៅប៉ះ នឹងមានអារម្មណ៍ថា ក្ដៅភាយៗ នៅត្រង់កន្លែងដែលហើមនោះ។
៣. ការរឹងសន្លាក់ និងពិបាកធ្វើចលនា
-បន្ទាប់ពីការឈឺចាប់ខ្លាំងបានធូរស្រាល អ្នកជំងឺនឹងមានអារម្មណ៍ថា រឹងសន្លាក់ មិនសូវយឺតដូចមុន។
-ពិបាកពត់ ឬបត់សន្លាក់ដែលធ្លាប់ឈឺនោះ។
៤. ការលេចឡើងនូវដុំពក (Tophi) – ករណីរ៉ាំរ៉ៃ
-ប្រសិនបើទុកយូរមិនព្យាបាល វានឹងបង្កើតជា ដុំពកតូចៗនៅក្រោមស្បែក (ហៅថាដុំ Tophi)។
-ដុំទាំងនេះច្រើនលេចឡើងនៅតាម ម្រាមដៃ ម្រាមជើង កែងដៃ ឬ ស្លឹកត្រចៀក។
៥. ភាពមិនស្រណុកក្នុងខ្លួន
-ក្នុងករណីឈឺខ្លាំង អ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញា គ្រុនក្ដៅស្ទិញៗ រងាញាក់ និងអស់កម្លាំង។
មូលហេតុចម្បងដែលនាំឱ្យលើសជាតិសាច់៖
-របបអាហារ ៖ បរិភោគសាច់ក្រហមច្រើន (សាច់គោ សាច់ពពែ) គ្រឿងក្នុងសត្វ គ្រឿងសមុទ្រ និងគ្រឿងស្រវឹង (ជាពិសេសស្រាបៀរ)។
-បញ្ហាតម្រងនោម៖ តម្រងនោមមិនអាចបញ្ចេញជាតិអាស៊ីតអ៊ុយរិកចេញតាមទឹកនោមបានអស់។
-ជំងឺផ្សេងៗ៖ លើសឈាម ទឹកនោមផ្អែម ឬធាត់លើសទម្ងន់។
ប្រសិនបើអ្នកមានរោគសញ្ញាខាងលើ សូមទៅពិនិត្យឈាមនៅមន្ទីរពេទ្យដើម្បីវាស់កម្រិតអាស៊ីតអ៊ុយរិក។ ប្រសិនបើទុកឱ្យឈឺរ៉ាំរ៉ៃ វាអាចប៉ះពាល់ដល់តម្រងនោម (គ្រួសក្នុងតម្រងនោម)។