ថ្លើម គឺជាសរីរាង្គដ៏មមាញឹកដែលធ្វើការដូចជា រោងចក្របន្សាបជាតិពុល នៅក្នុងខ្លួនយើង។ នៅពេលដែលមានជាតិ ខ្លាញ់កកកុញ ច្រើនលើសលប់នៅក្នុងកោសិកាថ្លើម (ហៅថា ជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម ឬ Fatty Liver Disease) វានឹងរារាំងមុខងាររបស់ថ្លើម ហើយអាចវិវត្តទៅជាជំងឺថ្លើមរ៉ាំរ៉ៃ រហូតដល់ ក្រិនថ្លើម ឬ មហារីកថ្លើម។
ដើម្បីការពារសុខភាពថ្លើមរបស់អ្នក សូមឈ្វេងយល់ពី មូលហេតុចម្បង ៧ យ៉ាង ដែលងាយនាំឲ្យមានបញ្ហាខ្លាញ់រុំថ្លើម៖
១. របបអាហារសម្បូរជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់ និងស្ករ
ការបរិភោគអាហារសម្បូរជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់ (ដូចជា អង្ករស, នំប៉័ងស, ដំឡូងបារាំង) និង ភេសជ្ជៈផ្អែម (ដូចជាទឹកក្រូចកំប៉ុង ឬទឹកផ្លែឈើវេចខ្ចប់) គឺជាកត្តាចម្បង។
- មូលហេតុ: អាហារទាំងនេះត្រូវបានស្រូបយកយ៉ាងលឿន ហើយជាតិស្ករលើស ជាពិសេស ជាតិ Fructose ត្រូវបានថ្លើមបំប្លែងទៅជា ខ្លាញ់ យ៉ាងលឿន។
២. ការលើសទម្ងន់ និងធាត់ជ្រុល
ការមាន ទម្ងន់លើស ឬ ធាត់ជ្រុល ជាពិសេសការកកខ្លាញ់នៅជុំវិញពោះ (ខ្លាញ់ក្បាលពោះ) គឺជាសញ្ញាដែលបង្ហាញថា អ្នកកំពុងប្រឈមមុខខ្ពស់នឹងជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម។
- មូលហេតុ: ភាពធាត់បង្កឲ្យមាន ភាពធន់នឹងអាំងស៊ុយលីន (Insulin Resistance) ដែលធ្វើឲ្យថ្លើមពិបាកគ្រប់គ្រងជាតិខ្លាញ់។
៣. ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២
អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមមានហានិភ័យខ្ពស់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការកើតជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម។
- មូលហេតុ: ភាពធន់នឹងអាំងស៊ុយលីនដែលជាប់ទាក់ទងនឹងជំងឺទឹកនោមផ្អែមធ្វើឲ្យជាតិខ្លាញ់ងាយកកកុញក្នុងថ្លើម។ ប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកត្រូវតែគ្រប់គ្រងវាឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព។
៤. ជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ (កូឡេស្តេរ៉ូល និងទ្រីគ្លីសេរីដ)
ការមានកម្រិត ទ្រីគ្លីសេរីដ (Triglycerides) ខ្ពស់ និង កូឡេស្តេរ៉ូលអាក្រក់ (LDL) ខ្ពស់ គឺជាសញ្ញានៃការរំលាយអាហារមិនប្រក្រតី។
- មូលហេតុ: ខ្លាញ់អាក្រក់ទាំងនេះមិនត្រឹមតែបំផ្លាញសរសៃឈាមទេ ថែមទាំងងាយនាំឲ្យខ្លាញ់ទៅកកផ្តុំនៅក្នុងថ្លើមទៀតផង។
៥. ការផឹកស្រាច្រើនហួសប្រមាណ
នេះជាមូលហេតុចាស់គំរិល និងច្បាស់លាស់បំផុតមួយនៃជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើម (ហៅថា Alcoholic Fatty Liver Disease):
- មូលហេតុ: ថ្លើមត្រូវធ្វើការយ៉ាងលំបាកដើម្បីបំបែកជាតិអាល់កុល ដែលជាលទ្ធផលបណ្តាលឲ្យមានការខូចខាតកោសិកា និងការកកកុញខ្លាញ់យ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ទោះបីជាអ្នកជាអ្នកផឹកស្រាកម្រិតមធ្យម ឬស្រាលក៏ដោយ ក៏ត្រូវបានណែនាំឲ្យបញ្ឈប់ទាំងស្រុង។
៦. ការសម្រកទម្ងន់លឿនពេក ឬការតមអាហារខ្លាំងក្លា
ទោះបីជាការសម្រកទម្ងន់ជារឿងល្អក៏ដោយ ការសម្រកលឿនហួសហេតុ តាមរយៈការតមអាហារស្រេកឃ្លានអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ថ្លើម។
- មូលហេតុ: នៅពេលរាងកាយស្រេកឃ្លាន វាបញ្ចេញជាតិខ្លាញ់យ៉ាងច្រើនទៅកាន់ថ្លើមដើម្បីកែច្នៃ ដែលធ្វើឲ្យថ្លើមផ្ទុកបន្ទុកធ្ងន់ និងអាចបង្កឲ្យខ្លាញ់រុំថ្លើមបាន។
៧. ផលប៉ះពាល់នៃការប្រើប្រាស់ថ្នាំពេទ្យមួយចំនួន
ថ្នាំពេទ្យមួយចំនួនដូចជា ថ្នាំស្តេរ៉ូអ៊ីត (Steroids) ឬថ្នាំដទៃទៀតដែលប្រើសម្រាប់ជំងឺមហារីក អាចមានផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ដល់ថ្លើម បណ្តាលឲ្យខ្លាញ់រុំថ្លើមជាផលរំខាន។
- ដំណោះស្រាយ: ត្រូវតែពិគ្រោះ និងតាមដានសុខភាពថ្លើមជាមួយគ្រូពេទ្យជានិច្ច នៅពេលអ្នកប្រើប្រាស់ថ្នាំទាំងនេះ។
តើត្រូវការពារខ្លាញ់រុំថ្លើមដោយរបៀបណា?
ដំណឹងល្អ ជំងឺខ្លាញ់រុំថ្លើមភាគច្រើន អាចបញ្ច្រាសបាន បើអ្នកចាប់ផ្តើមផ្លាស់ប្តូររបៀបរស់នៅ៖
- ហាត់ប្រាណទៀងទាត់: យ៉ាងហោចណាស់ ៣០ នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ។
- គ្រប់គ្រងទម្ងន់: បញ្ចុះទម្ងន់បន្តិចម្តងៗ (ជៀសវាងការសម្រកលឿនពេក)។
- ជៀសវាងជាតិស្ករ: កាត់បន្ថយការបរិភោគអាហារមានជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតចម្រាញ់ និងភេសជ្ជៈផ្អែម។
- ពិនិត្យសុខភាពប្រចាំឆ្នាំ: ពិនិត្យ អង់ស៊ីមថ្លើម, ជាតិស្ករ និងកូឡេស្តេរ៉ូល រៀងរាល់ឆ្នាំ ដើម្បីតាមដានហានិភ័យ។
ចងចាំ! ការថែរក្សាថ្លើម គឺស្មើនឹងការថែរក្សារោងចក្រសុខភាពទាំងមូលរបស់អ្នក!
(ប្រភព៖ បរទេស)