បាយគឺជាអាហារគោលរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា និងបណ្តាប្រទេសនៅអាស៊ីជាច្រើន។ ការញ៉ាំបាយក្នុងបរិមាណសមល្មមគឺល្អសម្រាប់សុខភាព ព្រោះវាផ្តល់ថាមពល។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការញ៉ាំបាយច្រើនពេក ជាពិសេសបាយស អាចបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហាសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរជាច្រើន។
ការញ៉ាំបាយ (ជាពិសេសបាយស) ច្រើនលើសលប់ អាចបង្កជាហានិភ័យសុខភាពដូចខាងក្រោម៖
- ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២ (Type 2 Diabetes): បាយសមានផ្ទុកជាតិកាបូអ៊ីដ្រាតខ្ពស់ និងមានសន្ទស្សន៍គ្លុយកូស (Glycemic Index – GI) ខ្ពស់។ នេះមានន័យថា នៅពេលអ្នកញ៉ាំបាយស វាត្រូវបានបំប្លែងទៅជាជាតិស្ករក្នុងឈាមយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ការឡើងជាតិស្ករក្នុងឈាមញឹកញាប់ និងខ្លាំងអាចធ្វើឲ្យលំពែងត្រូវផលិតអាំងស៊ុយលីនកាន់តែច្រើន ដើម្បីបញ្ចុះជាតិស្ករ ដែលយូរៗទៅអាចនាំឲ្យមានភាពស៊ាំនឹងអាំងស៊ុយលីន (Insulin Resistance) និងកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២។ ការសិក្សាជាច្រើនបានបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងរវាងការញ៉ាំបាយសច្រើន និងហានិភ័យខ្ពស់នៃជំងឺនេះ។
- ការឡើងទម្ងន់ និងធាត់ជ្រុល: បាយជាប្រភពថាមពលដ៏សំខាន់ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកញ៉ាំច្រើនលើសពីតម្រូវការប្រចាំថ្ងៃរបស់រាងកាយ ហើយមិនសូវហាត់ប្រាណ កាឡូរីលើសទាំងនោះនឹងត្រូវបានរក្សាទុកជាខ្លាញ់។ បាយសមានជាតិសរសៃទាប ធ្វើឲ្យអ្នកឆាប់ឃ្លានឡើងវិញបន្ទាប់ពីញ៉ាំរួច ដែលអាចបណ្តាលឲ្យញ៉ាំច្រើនថែមទៀត និងឡើងទម្ងន់។
- រោគសញ្ញាមេតាបូលីស: នេះគឺជាបណ្តុំនៃកត្តាហានិភ័យដែលបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺបេះដូង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។ កត្តាទាំងនោះរួមមាន សម្ពាធឈាមខ្ពស់ ជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់ កម្រិតទ្រីគ្លីសេរីដខ្ពស់ ទំហំចង្កេះធំ និងកម្រិតកូលេស្តេរ៉ូលល្អ (HDL) ទាប។ ការញ៉ាំបាយសច្រើនពេក ត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងការកើនឡើងហានិភ័យនៃរោគសញ្ញានេះ ជាពិសេសចំពោះជនជាតិអាស៊ី។
- បញ្ហាប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ: បាយសមានជាតិសរសៃទាប ដែលអាចធ្វើឲ្យប្រព័ន្ធរំលាយអាហារដំណើរការយឺត និងអាចបណ្ដាលឲ្យទល់លាមក។ ផ្ទុយទៅវិញ បាយសម្រូបមានជាតិសរសៃខ្ពស់ ដែលល្អសម្រាប់សុខភាពពោះវៀន។
- ហានិភ័យនៃការទទួលទានសារធាតុអាសេនិច: រុក្ខជាតិស្រូវអាចស្រូបយកសារធាតុអាសេនិចដែលមាននៅក្នុងដី ឬទឹកច្រើនជាងដំណាំផ្សេងៗ។ ការទទួលទានបាយច្រើនក្នុងរយៈពេលយូរ ជាពិសេសបាយដែលមិនបានលាងជម្រះត្រឹមត្រូវ ឬចម្អិនមិនបានល្អ អាចបង្កើនហានិភ័យនៃការប៉ះពាល់សារធាតុអាសេនិច ដែលត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងជំងឺមហារីក ជំងឺបេះដូង និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី ២។
បរិមាណបាយដែលសមរម្យសម្រាប់មនុស្សម្នាក់ៗគឺអាស្រ័យលើ កម្រិតសកម្មភាពរាងកាយ អាយុ ភេទ និងតម្រូវការកាឡូរីសរុប។ ជាទូទៅ ការញ៉ាំបាយក្នុងបរិមាណល្មម (ប្រហែល ½ ទៅ ១ ពែងក្នុងមួយពេល) គឺត្រូវបានណែនាំ។
ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យសុខភាពដែលទាក់ទងនឹងការញ៉ាំបាយច្រើនពេក អ្នកគួរតែ៖
- ជ្រើសរើសបាយសម្រូបជំនួសបាយស: បាយសម្រូបមានជាតិសរសៃខ្ពស់ និងមានសន្ទស្សន៍គ្លុយកូសទាបជាង ដែលជួយគ្រប់គ្រងជាតិស្ករក្នុងឈាមបានល្អប្រសើរ។
- បរិភោគជាមួយបន្លែ និងប្រូតេអ៊ីន: ញ៉ាំបាយជាមួយបន្លែចម្រុះ និងប្រភពប្រូតេអ៊ីនគ្មានខ្លាញ់ (ដូចជាសាច់ត្រី សាច់មាន់គ្មានស្បែក ស៊ុត សណ្តែក) ដើម្បីបង្កើនជាតិសរសៃ និងធ្វើឲ្យឆ្អែតបានយូរ។
- គ្រប់គ្រងបរិមាណ: យកចិត្តទុកដាក់លើបរិមាណបាយដែលអ្នកញ៉ាំក្នុងមួយពេល។
- លាងជម្រះបាយមុនពេលចម្អិន: ដើម្បីកាត់បន្ថយសារធាតុអាសេនិចមួយចំនួន។
- ធ្វើពិពិធកម្មរបបអាហារ: កុំពឹងផ្អែកតែលើបាយជាប្រភពកាបូអ៊ីដ្រាត។ គួរញ៉ាំអាហារផ្សេងៗទៀតដូចជា ដំឡូង ប៉ាស្តា នំបុ័ងគ្រាប់ធញ្ញជាតិទាំងមូលក្នុងបរិមាណសមល្មម។
ចំណុចសម្គាល់
នេះគ្រាន់តែជាដំណឹងសម្រាប់លោកអ្នកឈ្វេងយល់ប៉ុណ្ណោះ។ ប្រសិនបើលោកអ្នកមានបញ្ហាសុខភាពមិនប្រក្រតី ប្រញាប់ទៅជួបគ្រូពេទ្យជំនាញដើម្បីទទួលបានការព្យាបាលត្រឹមត្រូវ៕