ករណីពស់ចឹកអាចជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ជាពិសេសនៅប្រទេសកម្ពុជាដែលមានពស់រហូតដល់ ៨៦ ប្រភេទ។ ក្នុងចំណោមនោះ ១៧ ប្រភេទមានពិស ហើយ ៦ ប្រភេទអាចបណ្ដាលឱ្យមានភាពធ្ងន់ធ្ងរក្រោយចឹក ចំណែក ៥ ប្រភេទទៀតអាចបណ្ដាលឱ្យស្លាប់។ តាមអ្នកជំនាញឯកទេសពស់ ៨០% នៃពស់ចឹកកើតឡើងនៅខែមិថុនា កក្កដា សីហា និងកញ្ញា។ ដូច្នេះ ការយល់ដឹងពីវិធីសង្គ្រោះបឋម និងវិធានការការពារគឺមានសារៈសំខាន់ណាស់។ នេះបើយោងតាមមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត។
I. រោគសញ្ញាពស់ចឹក
ក. រោគសញ្ញាទូទៅ:
- ចង្អោរ ក្អួត ឈឺពោះ
- ឡេះឡះ ខ្សោយ ងងុយដេក
ខ. រោគសញ្ញានៅនឹងកន្លែងចឹក:
- ស្នាមរបួសមានរន្ធពីរ (ស្នាមចង្កូម២)
- មានហូរឈាមនៅកន្លែងចឹក
- មានការឈឺចាប់ ជាំ ហើម ក្រហម ក្ដៅ
II. ការជួយសង្គ្រោះបឋម
នៅពេលមានករណីពស់ចឹក អ្នកត្រូវអនុវត្តន៍ជំហានសង្គ្រោះបឋមដូចខាងក្រោម៖
- កំណត់ប្រភេទពស់: ប្រសិនបើអាចកំណត់ប្រភេទពស់បាន គឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងការកំណត់ការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំបន្សាប។
- ផ្លាស់ទីឆ្ងាយពីពស់: ត្រូវសែងអ្នកជំងឺចេញពីតំបន់ដែលមានពស់។
- តាំងចិត្តនៅស្ងៀម កុំភ័យស្លន់ស្លោ: ការភ័យស្លន់ស្លោធ្វើឱ្យបេះដូងដើរលឿន ដែលបណ្ដាលឱ្យពិសពស់ជ្រាបលឿនចូលក្នុងខ្លួន និងបង្កគ្រោះថ្នាក់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ។
- ហាមលើកដៃ ឬជើងកន្លែងពស់ចឹកខ្ពស់ជាងបេះដូង: រក្សាកន្លែងចឹកឱ្យនៅទាបជាងបេះដូង។
- បញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យជាបន្ទាន់: ត្រូវបញ្ជូនអ្នកត្រូវពស់ចឹកទៅមន្ទីរពេទ្យដែលនៅជិតបំផុតឱ្យបានឆាប់រហ័ស។
- ដោះគ្រឿងអលង្ការ ឬសម្លៀកបំពាក់តឹងចេញ: ដោះចេញពីកន្លែងដែលត្រូវពស់ចឹក ដើម្បីកុំឱ្យស្ទះពេលហើម។
- លាងសម្អាតមុខរបួស: លាងមុខរបួសដោយសាប៊ូ និងទឹក ឬនឹងទឹកថ្នាំសម្លាប់មេរោគ។
- រុំមុខរបួសដោយបង់: ចាប់ផ្ដើមរុំពីក្រោមមុខរបួសឡើងទៅលើ។
- រក្សាគម្លាត ២ ម្រាមដៃ ឬ ២ សង់ទីម៉ែត្រ: ពេលរុំបង់ ត្រូវរក្សាគម្លាតនេះពីកន្លែងពស់ចឹក។
III. វិធានការការពារ
ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការចឹកពស់ អ្នកគួរអនុវត្តន៍វិធានការការពារទាំងនេះ៖
- អប់រំប្រជាជន: ត្រូវអប់រំប្រជាជនក្នុងសហគមន៍ឱ្យចេះដឹងពីវិធានការណ៍ការពារ ហានិភ័យពស់ចឹក និងវិធីសង្គ្រោះបឋម។
- ពាក់ស្បែកជើងកវែង: ពាក់ស្បែកជើងកវែងនៅពេលធ្វើដំណើរកាត់ព្រៃ ឬកាត់វាលបឹង ព្រោះ ៥០% នៃពស់ចឹកគឺចឹកនៅជើងក្រោមជង្គង់។
- សម្រាន្តលើគ្រែចងមុង: ចំពោះអ្នកនៅជនបទស្រែចម្ការ គួរសម្រាន្តលើគ្រែដែលចងមុង។
- ហាមសម្រាន្តផ្ទាល់ដី ឬលើស្មៅ: ជៀសវាងការសម្រាន្តនៅទីតាំងបែបនេះ។
- ប្រើភ្លើងពិលពេលយប់: ធ្វើដំណើរពេលយប់ត្រូវប្រើភ្លើងពិលដើម្បីមើលផ្លូវ។
- សម្អាតទីធ្លាជុំវិញផ្ទះ: ត្រូវសម្អាតទីធ្លាជុំវិញផ្ទះកុំឱ្យមានស្មៅដុះច្រើន ដែលជាជម្រកពស់។
- ហាមចាប់ពស់: កុំព្យាយាមចាប់ពស់ដោយខ្លួនឯង។
ការយល់ដឹង និងការអនុវត្តន៍វិធានការទាំងនេះ អាចជួយកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់ពីការចឹកពស់ និងសង្គ្រោះជីវិតបានទាន់ពេលវេលា៕