សម្រាប់ស្ត្រីភាគច្រើន ការមករដូវមិនទៀងទាត់ចំនួនពីរដង ឬកើតជម្ងឺផ្សិតម្តងម្កាលគឺវាគ្រាន់តែជាផ្នែកមួយនៃជីវិតប៉ុណ្ណោះ។
ប៉ុន្តែរោគសញ្ញាជំងឺរោគស្ត្រីមួយចំនួនគឺកំពុងតែស្ថិតក្នុងការងឿយឆ្ងល់ដូចជា ការហូរឈាមតាមទ្វារមាសដែលវាច្រើនតែកើតឡើងក្រោយពីរួមភេទហើយ ឬដុំអ្វីមួយដុះមិនធម្មតា ហើយឈឺ។
តើពេលណាដែលអ្នកគួរតែទូរស័ព្ទទៅគ្រូពេទ្យ?
បើយោងទៅលើ វេជ្ជបណ្ឌិត ហូលីពូរីគ (Holly Puritz) ឯកទេសខាងជម្ងឺរោគស្ត្រីនៅឯ The Group for Women ក្នុងទីក្រុងណរហ្វក (Norfolk), Va បានអោយដឹងថា គ្រប់ពេលនៃការឈឺក្នុងអាងត្រគាក ស្នាមអុចៗ រមាស និងរោគផ្សេងៗទៀតមិនអាចទៅជាភាពធ្ងន់ធ្ងរបានទេ។
ទោះបីជាដំណើរការធម្មតាមួយដូចជាការផ្ទុះបែកអូវុល (Ovulation) ក៏អាចធ្វើអោយមានការឈឺចាប់បានដែរ។ លោក ពូរីគ និយាយថា “មានបញ្ហាខ្លះដែលអ្នកអាចកើតមានក្នុងពេលពាក់កណ្តាលនៃវដ្តរដូវ នោះគឺ Mittelschmerz។ វាគឺជាភាសាអាឡឺម៉ងមានន័យថាការឈឺចាប់ក្នុងពេលពាក់កណ្តាលនៃវដ្តរដូវ”។ នៅពេលការផ្ទះបែកនៃអូវុលកើតមានឡើង ស្ត្រីមួយចំនួនមានអារម្មណ៍ដូចជាឈឺមុតៗ ឬឈឺបែបរមួលទៅលើមួយចំហៀងនៃពោះផ្នែកខាងក្រោម ។ ការឈឺចាប់ប្រហែលជាមានការផ្លាស់ប្តូរពីមួយខែ ទៅមួយខែ។
អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “ចំពោះការឈឺក្នុងអាងត្រគៀក ប្រសិនបើអ្នកអាចពន្យល់អោយច្បាស់លាស់នៃពេលវេលាក្នុងឈឺចាប់បាន នោះវាពិតជាអាចធានាអោយអ្នកបានដែរ។ ប្រសិនបើវាតែងតែកើតមានក្នុងពេលពាក់កណ្តាលនៃវដ្តរដូវ យ៉ាងហោចណាស់ ២ ទៅ៣ថ្ងៃ ហើយវាបាត់ទៅវិញ ជាទូទៅវាមិនអាចជាភាពមិនធម្មតាបាននោះទេ”។
ដូចគ្នានេះដែរ ការហូរទឹករំអិលមិនធម្មតាពីទ្វារមាសប្រហែលជាសញ្ញាមួយនៃជំងឺឆ្លងតាមការរួមភេទ ប៉ុន្តែមានពេលខ្លះក៏បណ្តាលមកពីការឆ្លងជំងឺដែលអាចងាយស្រួលក្នុងការព្យាបាលដែរ ។
ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ រោគសញ្ញាមួយចំនួនអាចចង្អុលបង្ហាញពីបញ្ហាសុខភាពដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដែរ ។ ចូរកុំមានការភ័យខ្លាចអោយសោះ ប៉ុន្តែវាអាចនឹងដឹងបានយ៉ាងច្បាស់នៅពេលដែលទទួលបានជំនួយ ។
១.ឈឺអាងត្រគាក
អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា ការឈឺចាប់នៅពាក់កណ្តាលវដ្តរដូវអាចនឹងបាត់ទៅវិញក្រោយពីមានការផ្ទុះបែកនៃអូវុលហើយ ប៉ុន្តែបើការឈឺអាងត្រគៀករបស់អ្នកចេះតែវិវត្តន៍រហូត ឬមិនធូរស្បើយក្រោយពីព្យាបាលនៅតាមផ្ទះ ចូរទូរស័ព្ទទៅគ្រូពេទ្យភ្លាម ។ករណីខ្លះ ការឈឺក្នុងអាងត្រគៀក ឬពោះខ្លាំង ហើយកើតយ៉ាងលឿននោះ វាគឺជាសញ្ញាមួយដែលត្រូវទូរស័ព្ទទៅគ្រូពេទ្យដែរ ។ ការដាច់រហែក ឬហូរឈាមដោយសារគីសក្នុងអូវែ (Ovarian Cyst) ក៏អាចជាបញ្ហាធ្វើអោយឈឺចាប់ប្រភេទនេះដែរ ។
វេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសរោគស្ត្រី អ្នកស្ត្រី ជេស៊ីកា ហ្សេហ្វឺត (Jessica Shepherd) នៃសាកលវិទ្យាល័យឡូអ៊ីសវីល (Louisville) ដែលជានាយកដ្ឋាននៃជម្ងឺរោគស្ត្រី និងសុខភាពស្ត្រីនិយាយថា “ជាធម្មតា យើងនឹងព្យាបាលអ្នកជំងឺទាំងនោះជាមួយថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់មួយចំនួន ហើយជាធម្មតាវាក៏ធូរស្រាលទៅវិញដោយឯងៗដែរ”។
ប្រសិនបើការឈឺក្នុងអាងត្រគៀកដ៏ខ្លាំងក្លាមួយចាប់ផ្តើមកើតមានភ្លាមៗ អាចបណ្តាលមកពីការរមួលនៃអូវែ ដែលជាហេតុធ្វើអោយរាំងស្ទះដល់ការផ្គត់ផ្គងឈាមរបស់វា ។ ស្ត្រីមួយចំនួនក៏មានអារម្មណ៍ថាចង់ចង្អោ ឬក្អួត ។
លើសពីនេះទៅទៀត ការឈឺពោះ និងការហូរឈាមតាមទ្វារមាសប្រហែលជាសញ្ញាមួយនៃជំងឺកូនក្រៅស្បូន (ការកាច់សម្បុករបស់ពងកូននៅខាងក្រៅស្បូន) ។ ស្ថិតក្នុងស្ថានភាពបែបនេះ ចូរស្វែងរកសេវាសង្គ្រោះបន្ទាន់ភ្លាមប្រសិនបើអ្នកមិនអាចទំនាក់ទំនងគ្រូពេទ្យរបស់អ្នកបាន ។អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា សំណាងល្អដែរ ភាគច្រើននៃការមិនស្រួលក្នុងអាងត្រគៀកគឺមិនមានទាក់ទងនឹងជំងឺមហារីកអូវែទេ ប៉ុន្តែស្ត្រីគួរតែដឹងអំពីដំណើរឥតឈប់ឈររបស់ជំងឺនេះ (រោគសញ្ញាជាចង្កោម) ។ ប្រសិនបើអ្នកហើមពោះ តឹងក្នុងអាងត្រគៀក និងឧស្សាហ៍នោមរយៈពេលពីសប្តាហ៍រាល់ថ្ងៃ នោះមានន័យថាវាជាសញ្ញាសញ្ញាដ៏សំខាន់មួយដែលអ្នកគួរតែទៅពិនិត្យរោគសញ្ញានៃជំងឺមហារីកអូវែ”។
២. ការធ្លាក់ឈាមរដូវមិនទៀងទាត់
ថ្វីបើថ្នាំពន្យាកំណើតអាចធ្វើអោយមានកន្ទួលអុចៗដែលមិនបង្កអោយមានគ្រោះថ្នាក់ក៏ពិតមែន តែអ្នកប្រហែលជានៅតែចង់ទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីសុំវេជ្ជបញ្ជា។អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកមិនបានប្រើថ្នាំពន្យាកំណើតណាមួយទេ ហើយធ្លាក់ឈាមរដូវមិនទៀងទាត់ទៀតលើសពីរមួយខែ ឬពីរខែ ខ្ញុំគិតថាវាគួរតែធ្វើការពិនិត្យ ទោះបីជាមានរឿងអ្វីចំឡែកក៏ដោយ ក៏យើងមិនអាចរកឃើញអ្វីអាក្រក់បានដែរ”។
អ្នកស្រីនិយាយថា ចំពោះរដូវដែលកើតឡើងយូរជាងធម្មតា ការហូរឈាមពាក់កណ្តាលខែ ការមករដូវពីរដងក្នុងមួយខែ ការហូរឈាមក្រោយរួមភេទ និងរូបភាពមិនធម្មតាផ្សេងៗទៀត គឺសុទ្ធតែជាសញ្ញានៃការធ្លាក់ឈាមរដូវមិនទៀងទាត់ ។ ការហូរឈាមមិនធម្មតាប្រហែលជាបណ្តាលមកពីមូលហេតុចំរុះជាច្រើនប្រភេទដែលមិនចាត់ទុកថាមិនគ្រោះថ្នាក់ទេ ក្នុងចំនោមមូលហេតុអស់ទាំងនោះក៏រាប់បញ្ចូលទាំងការជិតឈប់មករដូវ ដុំក្នុងស្បូន ឬប៉ូលីព (Polyps)។
អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា បញ្ហាទៅលើក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត អាចធ្វើអោយប៉ះពាល់ទៅដល់វដ្តរដូវរបស់មនុស្សស្រីបានដែរ ។ ចំពោះស្ត្រីបំបៅដោះកូន និងស្ត្រីក្រោយពេលរ៉ាំងរដូវ ការស្ងួតទ្វារមាសផ្សំគ្នានឹងការកកិត អាចធ្វើអោយកើតកន្ទួលអុចៗក្រោយពីរួមភេទបាន។ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកហូរឈាមគ្រប់ពេលរួមភេទហើយរហូត អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “នោះគឺជាសញ្ញាគួរអោយមានការព្រួយបារម្ភមួយ ដោយសារតែមាត់ស្បូនមាត់កំពុងតែងាយនឹងរលាក ហើយភាគច្រើនតែងតែកើតមានប្រសិនបើមានជំងឺឆ្លងទៅលើមាត់ស្បូននោះ។ ជាធម្មតាវាមិនកើតទៅលើមាត់ស្បូនដែលមានសុខភាពល្អនោះទេ”។ ជំងឺឆ្លងតាមរយៈការរួមភេទដូចជា ជំងឺប្រមេះទឹកបាយ ឬជម្ងឺក្លាមីដៀ (Chlamydia) អាចធ្វើអោយមានដំបៅលើមាត់ស្បូននិងដែលអាចបង្កអោយមានហូរឈាមក្នុងពេលរួមភេទដែរ ។
ប្រសិនបើអ្នកជាស្ត្រីរ៉ាំងរដូវហើយ ត្រូវតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នជាពិសេសទៅលើការហូរឈាមតាមទ្វារមាស ព្រោះវាគឺជាសញ្ញាដ៏សំខាន់មួយរបស់ជំងឺមហារីកស្បូន។ អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “អ្នកគួរតែរកវាអោយឃើញភ្លាមៗ។ ជំងឺមហារីកស្បូន បើយើងប្រៀបធៀបទៅនឹងជំងឺមហារីកអូវែ គឺជា អាចព្យាបាលបានយ៉ាងអស្ចារ្យ។ វាគឺជាជំងឺមួយប្រភេទដែលអាចព្យបាលជា ព្រោះជាទូទៅវាត្រូវបានរកឃើញទាន់ពេលវេលា និងមានរោគសញ្ញាធ្វើអោយយើងដឹងភ្លាមៗ នោះគឺការធ្លាក់ឈាមក្រោយពេលរ៉ាំងរដូវ ។
អ្នកស្រីហ្សេហ្វឺតនិយាយថា ក្រៅពីការធ្លាក់ឈាមក្រោយពេលរ៉ាំងរដូវ ការធ្លាក់ឈាមពីទ្វារមាសដែលបណ្តាលមកពីបញ្ហាផ្សេងៗទៀតមុនពេលពេញវ័យ ឬក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះ គួរតែធ្វើការពិនិត្យផងដែរ ។
៣.ហូរទឹករំអិលមិនធម្មតាពីទ្វារមាស
ចំពោះការហូរទឹករំអិលពីទ្វារមាស អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “ភាពមិនធម្មតាគឺជាអ្វីដែលស្ត្រីសម្រេចថាវាគឺជារឿងមិនធម្មតា។ ស្ត្រីដឹងថារាងកាយរបស់ពួកគេល្អសមសួនល្អណាស់”។
រោគសញ្ញាមិនធម្មតារួមមាន ក្លិនស្អុយខ្លាំង(កើតឡើងដោយសារភាពមិនធម្មតានៃការហូរទឹករំអិលច្រើនពេក) ជាប់ទាក់ទងគ្នានឹងការរមាស ក្រហាយ ឬរលាក(ពណ៌មិនធម្មតា ឬអាចជាឈាមហូរចេញមក)។
ភាគច្រើននៃមូលហេតុធ្វើអោយហូរទឹករំអិលមិនធម្មតាមកគឺបញ្ហាតិចតួចទេ អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “គ្រប់ប្រភេទនៃការឆ្លងរោគសុទ្ធតែអាចបង្កអោយមានការហូរទឹករំអិលបានទាំងអស់”។ អ្នកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា មូលហេតុចំបង់ៗរួមមាន ជំងឺបង្កឡើងដោយរោគផ្សិត បាក់តេរីវ៉ាជីណូហ្សីស (Vaginosis) ឬទ្រីកូម៉ូណាស់ (Trichomonas)។ មូលហេតុអស់ទាំងនេះគឺយើងអាចព្យាបាលបានយ៉ាងងាយស្រួល ។
ដោយសារតែជំងឺឆ្លងតាមការរួមភេទក៏អាចធ្វើអោយហូរទឹករំអិលខុសពីធម្មតាដែរនោះ ចូរទៅពិនិត្យជំងឺជាមួយគ្រូពេទ្យដើម្បីទាត់ចោលនូវបញ្ហាដែលស្រដៀងគ្នា។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ចូរប្រាកដថា ត្រូវតែប្រាប់គ្រូពេទ្យអំពីការមានបញ្ហាអ្វីមួយដែលកើតឡើងជាប់រហូត ការធ្លាក់ស រោគសញ្ញាគំរូណាមួយរបស់ជំងឺមហារីកដៃស្បូន (កម្រ)។
៤.ការរមាស់
មនុស្សស្រីប្រហែលជាមានការរមាស់តែគ្មានហូរទឹករំអិល បញ្ហាមួយនេះអ្នកស្រីពូរីគច្រើនជួបជាញឹកញាប់នៅពេលអ្នកជំងឺប្រើទឹកអប់ ឬទឹកអនាម័យសម្រាប់លាងសម្អាត់ ជាពិសេសទឹកអប់ដែលមានជាតិចាហួយរំអិល។ អ្នកស្រីនិយាយថា “រាល់ទឹកអប់ និងទឹកថ្នាំផ្សេងទាំងអស់សុទ្ធសឹងតែជាហានិភ័យទាំងអស់។ ជាពិសេសប្រសិនបើអ្នកមានបញ្ហាអាឡែកហ្ស៊ីលើស្បែក នោះវាក៏នឹងបង្កអោយមានការរមាស់ និងរលាកកាន់តែច្រើនដែរ”។
ថ្វីបើការរមាស់លើប្រដាប់ភេទមិនទំនងជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរក៏ពិតមែន តែវានៅតែប្រការមួយសម្រាប់ទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យប្រសិនបើមានអ្វីធ្វើអោយរំខាន ។ ចំពោះការដោះស្រាយបញ្ហានេះគឺធម្មតាៗទេ ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “ប្រសិនបើវាធ្វើអោយរមាស់ និងមានអ្វីប្រែប្រួលលើស្បែក នោះគឺជាសញ្ញាគួរអោយភ័យព្រួយហើយ”។
ឧទាហរណ៍ បញ្ហាស្បែកមួយប្រភេទដែលមានឈ្មោះថា ឡាយកែន ស្លឺរ៉ូសឺស (Lichen Sclersus) អាចធ្វើអោយរមាស់ និងកើតជាកន្ទួលអុចៗ តូចៗ សៗលើបបេរ ។ អ្នកស្រីពូរីកនិយាយថា ជំងឺស្បែក ឡាយកែន ស្លឺរ៉ូសឺស គជាបញ្ហាមិនសូវជួបប្រទះទេ ដែលវាអាចកើតទៅលើស្រីចំណាស់ៗ ។
អ្នកស្រីបានបន្ថែមទៀតថា “វាគឺជាជំងឺដែលត្រូវការការព្យាបាលដោយថ្នាំពេទ្យ”។ បើមិនបានព្យាបាលទេ កន្ទួលអុចៗនោះអាចទៅជាសន្លាក់ និងបង្កអោយមានបញ្ហាច្រើនក្នុងពេលនោម ឬរួមភេទ។ វាក៏មានឱកាសតិចតួចមួយដែលថា ជំងឺមហារីកស្បែកប្រហែលជាកើតឡើងដោយសារកន្ទួលអុចៗទាំងនេះ ។មួយវិញទៀតពីជំងឺឡាយកែន ស្លឺរ៉ូសូសគឺមានដំបៅរមាស់ជាច្រើននៅលើបបេរ ឬទ្វារមាស ហើយប្រហែលជាត្រូវធ្វើអាណាប៉ាត់ (Biopsy) ដើម្បីទាត់ចោលជំងឺមហារីក។
៥. ទ្វារមាសស្ងួត
ការស្ងួតទ្វារមាសនៅលើស្ត្រីបំបៅដោះកូន ឬស្ត្រីរ៉ាំងរដូវរួចអាចធ្វើអោយមានកន្ទួលអុចៗបន្ទាប់ពីរួមភេទរួច ។ នៅពេលមួយដែលស្ត្រីបំបៅដោះកូនផ្ទុះបែកអូវុលម្តងទៀត ភាពស្ងួតនោះនឹងត្រូវបាត់ទៅវិញ ។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រីហ្សេហ្វឺតនិយាយថា “ទ្វារមាសរួមស្វិតគឺពិតជារឿងដ៏សំខាន់ ជាពិសេសចំពោះស្ត្រីរ៉ាំងរដូវហើយ”។ ដោយសារតែស្ត្រីចំនាស់មិនសូវមានអ័រម៉ូនអេស្ត្រូជេន (Estrogen) ម្លេះហើយជាលិការទ្វារមាសរបស់ពួកគេអាចស្តើង ឬស្វិត និងទៅជាស្ងួត និងងាយនឹងរលាកបាន ។មិនមែនមានតែស្ត្រីដែលមានទ្វារមាសស្ងួតទេដែលរួមភេទទៅឈឺនោះ ប៉ុន្តែភាពស្តើងនៃទ្វារមាសក៏ធ្វើអោយស្ត្រីនោះងាយនឹងឆ្លងជំងឺដែរ ។
អ្នកស្រីហ្សេហ្វឺតនិយាយថា ស្ត្រីមិនគួរណាមានការអៀនខ្មាសក្នុងការបញ្ជាក់អំពីការស្ងួតរបស់ទ្វារមាសខ្លួនទៅគ្រូពេទ្យនោះទេ។ ពួកគេប្រហែលជាអាចបំបាត់រោគសញ្ញានៃការស្ងួតទ្វារមាសនេះបានតាមរយៈប្រើក្រែមមានជាតិអេស្ត្រូជេនសម្រាប់លាប់ កងដាក់ក្នុងស្បូន ឬថ្នាំគ្រាប់សម្រាប់លេប។
៦. មានដុំអ្វីមួយដុះ
ស្ត្រីមួយចំនួនដែលកើតមានគីសសេបូម (Sebaceous Cyst) និងទងស្បែកក្នុងតំបន់គ្រលាន ឬស្ត្រីផ្ទៃពោះប្រហែលជាមានការរីកសរសៃឈាមវ៉ែន អាចមានអារម្មណ៍ថាមានដុំអ្វីមួយនៅលើបបេរទ្វារមាសនៅពេលឈរ ។ អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា “រាល់ដុំទាំងអស់ខាងលើនេះសុទ្ធតែជាដុំស្លួត មិនមែនមហារីកទេ”។ ប៉ុន្តែដុំខ្លះអាចជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរដែរ ដូច្នេះដើម្បីមានការប្រុងប្រយ័ត្នអ្នកត្រូវតែទៅអោយគ្រូពេទ្យពិនិត្យ។
អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា ដុំនៅខាងក្នុងតំបន់ប្រដាប់ភេទប្រហែលជាចង្អុលបង្ហាញពីជំងឺរើម ឬមហារីក ។ រោគសញ្ញានៃជំងឺមហារីកទៅលើបបរទ្វាមាសរួមមាន ដុះដុំមិនធម្មតា រាងរបស់ដុំនោះដូចឬស ក្រហម សម្ប៉ែតដែលមិនអាចជាវិញនោះទេ ។ ពេលខ្លះ ដុំដែលសម្ប៉ែតមានដុះជាស្រការឬប្តូរពណ៌ ។
ជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកស្រីពូរីគនិយាយថា ជំងឺមហារីកស្បែកមេឡាណូម៉ា (Melanoma) អាចកើតនៅលើបបេរទ្វារមាសដែរ។ រោគសញ្ញារបស់មហារីកប្រភេទនេះមាន ដុះប្រជ្រុយពណ៌ខៀវចាស់ ឬត្នោតនៅក្នុងប្រដាប់ភេទដូចជាទ្វារចេញរបស់ទ្វារមាស ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា “អ្នកជំងឺទាំងអស់ច្រើនតែមានការភ្ញាក់ផ្អើកដោយសារជំងឺនេះ ។ ពួកគេគិតថាប្រសិនបើគ្មានការប៉ះពន្លឺព្រះអាទិត្យទេ អ្នកក៏មិនអាចកើតមានជំងឺមហារីកស្បែកម៉េឡាណូម៉ាបានដែរ ៕
