ការថ្កោលទោស និងការចោទប្រកាន់ដោយអចេតនា ធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងឪពុកម្តាយ និងកូនកាន់តែឃ្លាតឆ្ងាយពីគ្នា ថែមទាំងធ្វើឱ្យកុមារឈឺចាប់ ខ្វះទំនុកចិត្តលើខ្លួនឯង។
១.«មើលកូនរបស់គ្រួសារនោះ»
មនុស្សភាគច្រើនត្រូវបានគេប្រៀបធៀបទៅនឹងកូនរបស់ពួកគេដោយឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេនៅពេលពួកគេនៅក្មេង។ ចិត្តវិទ្យាប្រៀបធៀបនេះគឺជាការបង្ហាញពីបំណងប្រាថ្នារបស់ឪពុកម្តាយដែលចង់ឱ្យកូនរបស់ពួកគេកាន់តែប្រសើរឡើងដោយបង្វែរមោទនភាពទៅជាការលើកទឹកចិត្តឱ្យព្យាយាមបន្ថែមទៀត។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយនៅក្នុងការអនុវត្តការប្រៀបធៀបនេះគឺផ្ទុយទាំងស្រុង។
កុមារតែងតែប្រាថ្នាឱ្យឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេយល់ពីពួកគេ និងត្រូវបានទទួលស្គាល់។ ការដែលឪពុកម្តាយនិយាយអ្វីដែលផ្ទុយនឹងការគិតរបស់កូនធ្វើឱ្យពួកគេមានអារម្មណ៍ថាត្រូវគេបោះបង់ចោល។
ក្មេងម្នាក់ៗសុទ្ធតែជាបុគ្គលពិសេស គ្មានពីរដូចគ្នាទេ ការប្រៀបធៀបពិតជាមិនល្អឡើយ។ ប្រសិនបើឪពុកម្តាយចង់ឱ្យកូនរបស់ពួកគេក្លាយជាដូច “កូនអ្នកដ៏ទៃ” ដំបូងពួកគេត្រូវតែក្លាយជា “ឪពុកម្តាយអ្នកដ៏ទៃ” ។ ប្រសិនបើឪពុកម្តាយយល់ពីបញ្ហានេះ ឪពុកម្តាយត្រូវបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការប្រៀបធៀប ហើយយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតលើអារម្មណ៍របស់កូនពួកគេជំនួសឱ្យការចាត់ថ្នាក់។
២.«ប្អូនស្រីនៅក្មេង ត្រូវចេះចុះចាញ់»
ឪពុកម្តាយជាច្រើនតែងតែនិយាយបែបនេះ បងប្អូនប្រុសស្រីត្រូវតែដឹងពីរបៀបផ្តល់ផលដល់កូន។ គោលបំណងដើមរបស់មនុស្សធំ គឺចង់បំបាត់ការប្រច័ណ្ឌរវាងក្មេងទាំងពីរដើម្បីឱ្យពួកគេបានស្និទ្ធស្នាលជាងមុន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅពេលនិយាយប្រយោគនេះ ក្មេងៗតែងតែមានអារម្មណ៍ថាឪពុកម្តាយមិនខ្វល់ពីអារម្មណ៍របស់ពួកគេ។ ពួកគេថែមទាំងអាចឃើញប្អូនរបស់ពួកគេជា “គូប្រជែង” ដែលភ្លាមៗនោះលេចឡើង ដោយឈ្នះក្តីស្រឡាញ់ទាំងអស់ពីឪពុកម្តាយរបស់គាត់។
នៅក្នុងការអប់រំបែបប្រពៃណី កុមារតែងតែត្រូវបានបង្រៀនថា ពួកគេត្រូវស្រឡាញ់ និងផ្តល់តម្លៃដល់បងប្អូនប្រុសស្រីរបស់ពួកគេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សម្បទាននេះត្រូវតែស្ម័គ្រចិត្តទាំងស្រុង ឪពុកម្តាយមិនត្រូវបង្ខំទេ។ កុមារគ្រប់រូបគឺជាទេវតា ហើយពួកគេសមនឹងទទួលបានសេចក្តីស្រឡាញ់ដោយយុត្តិធម៌ពីឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេ។
៣.«វាត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យប្រកែក»
ឪពុកម្តាយជាច្រើនជឿថាកូនមិនគួរតបតជាមួយឪពុកម្តាយក្នុងកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកជំនាញនិយាយថា នេះគ្រាន់តែធ្វើឱ្យកុមារកាន់តែមានការរារាំង និងខកចិត្តដោយសារតែពួកគេមិនត្រូវបានគោរព និងស្តាប់។
ជំនួសឱ្យការប្រើពាក្យខឹង និងចោទប្រកាន់ យើងគួរតែចំណាយពេលស្តាប់បញ្ហាដែលកូនរបស់យើងកំពុងជួបប្រទះ ដោយផ្តល់ឱកាសឱ្យពួកគេរិះគន់ និងវិភាគត្រូវ និងខុស។ ប្រសិនបើអ្នកតែងតែគ្រប់គ្រង កូនរបស់អ្នកនឹងមិនទុកចិត្តអ្នកទៀតទេ។
៤.«ឪពុកម្តាយធ្វើគ្រប់យ៉ាងដើម្បីកូន»
ប្រហែលជាឪពុកម្តាយជាច្រើនបាននិយាយពាក្យនេះថា: “ឪពុកម្តាយធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងដើម្បីកូនរបស់ពួកគេ” ឬ “ឪពុកម្តាយខិតខំដើម្បីកូនរបស់ពួកគេ” ។ មិនអាចប្រកែកបានថាអ្វីដែលឪពុកម្តាយធ្វើគឺចង់តែនាំរឿងល្អៗមកឲ្យកូន។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តាមទស្សនៈរបស់កុមារ របៀបដែលឪពុកម្តាយផ្តល់ក្តីស្រឡាញ់បែបនេះគឺដូចជាការប៉ះទង្គិចដ៏ធ្ងន់។
ឪពុកម្តាយដែលតែងតែនិយាយប្រយោគនេះនឹងធ្វើឱ្យកូនមានសម្ពាធ ដែលមិនអំណោយផលដល់ការលូតលាស់របស់ពួកគេ។ ឪពុកម្តាយត្អូញត្អែរនៅពេលពួកគេខិតខំធ្វើឱ្យកូនមានអារម្មណ៍ថាមានកំហុស។
ឪពុកម្តាយផ្តល់របស់ល្អដល់កូនសុទ្ធសាធ ចេញពីការស្ម័គ្រចិត្ត និងសេចក្តីស្រឡាញ់ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ។ ដូច្នេះហើយ ទោះបីអ្នកខំប្រឹងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏អ្នកមិនគួរត្អូញត្អែរនឹងកូនដែរ។
៥.«ហេតុអ្វីបានជាកូនល្ងង់ដូច្នេះ?»
ឪពុកម្តាយខ្លះតែងតែនិយាយប្រយោគនេះរាល់ពេលដែលគាត់បង្រៀន ឬបង្ហាញអ្វីមួយ ប៉ុន្តែកូនមិនយល់រហូតនោះទេ។ ការលើកឡើងនេះធ្វើឱ្យកូនមានអារម្មណ៍ថាឪពុកម្តាយស្អប់ពួកគេ ធ្វើឱ្យពួកគេបាត់បង់ទំនុកចិត្ត។
ប្រសិនបើឪពុកម្តាយតែងតែនិយាយប្រយោគនេះ ឪពុកម្តាយកំណត់លើកូនដោយអចេតនា ធ្វើឱ្យកូនជឿបន្តិចម្តងៗថាគាត់ពិតជាល្ងង់ ហើយមិនអាចធ្វើអ្វីបាន។
ឪពុកម្តាយគឺជាគ្រូបង្រៀនដំបូងគេ និងជាជំនួយដ៏ធំបំផុតសម្រាប់កូនរបស់ពួកគេ។ ការបញ្ជាក់ពីឪពុកម្ដាយចំពោះការលូតលាស់របស់កូនគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់។ នេះគឺដូចជារុក្ខជាតិដែលនឹងមិនលូតលាស់ដោយគ្មានទឹក។
៦.«អ្វីដែលកូនធ្វើគឺមិនអាចទទួលយកបាន កូននឹងត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យធ្វើ…»
ការដាក់ទណ្ឌកម្មអាចជួយយើងមានអារម្មណ៍ថាអាចគ្រប់គ្រងសកម្មភាពរបស់កូនៗយើង។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការស្រាវជ្រាវរបស់វេជ្ជបណ្ឌិត Alan E. Kazdin នៃសាកលវិទ្យាល័យ Yale សហរដ្ឋអាមេរិក បង្ហាញថា ការដាក់ទណ្ឌកម្មដ៏ឃោរឃៅ និងធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងងាយធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងឪពុកម្តាយ និងកូនកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ។
ការដាក់ទណ្ឌកម្មនឹងមិនធ្វើឱ្យកុមារផ្លាស់ប្តូរអាកប្បកិរិយាឡើយ ថែមទាំងធ្វើឱ្យពួកគេកាន់តែរារាំង ខឹង និងមិនចង់ប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយឪពុកម្តាយ។ ឪពុកម្តាយកាន់តែគំរាមកំហែង កូនកាន់តែនិយាយ និងលាក់បញ្ហា។ យោងទៅតាមអ្នកចិត្តសាស្ត្រពីរនាក់ William Stixrud និង Ned Johnson ជំនួសឱ្យការប្រើអាកប្បកិរិយាអវិជ្ជមាន និងការដាក់ទណ្ឌកម្មខ្លាំង យើងគួរតែជឿជាក់ ចែករំលែកថា តើយើងសោកសៅប៉ុណ្ណា នៅពេលដែលកូនរបស់យើងធ្វើខុស យល់ពីមូលហេតុដែលពួកគេធ្វើវា ហើយពិភាក្សាអំពីផលវិបាកដែលអាចកើតមាន៕