អ្វីដែលឪពុកម្តាយគួរដឹងក្រោយរដ្ឋាភិបាលប្រកាសបិទសាលាចាប់ពីមត្តេយ្យដល់ថ្នាក់ឧត្តមយ៉ាងទាន់ហន់នៅសៀមរាប

ក្រោយពីធ្វើការស្រាវជ្រាវ និងធ្វើសិក្ខាសិលាប្រកាសព័ត៌មានរួច និងបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ៗពីរដ្ឋមន្ត្រីសុខាភិបាលផ្ទាល់ថា ប្រជាជនខ្មែរបួននាក់ដែលបានរកឃើញថាមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយជនជាតិជប៉ុនដែលរកឃើញថាមានវីរុសកូវីដ១៩ក្នុងខ្លួននោះ ឃើញថាមានម្នាក់មានផ្ទុកវីរុសនេះដែរ ខណៈពេលដែលបីនាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានដាក់ឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកពីគេរយៈពេល ១៤ថ្ងៃដើម្បីធ្វើតេស្តម្តងទៀត។(អាន:ស្បែកកូនរបស់អ្នកនឹងស្អាតហើយមិនរមាស់បើធ្វើតាមវិធីនេះ តើកូនស្រីរបស់អ្នកចេះតែរមាស់ស្បែកមែនទេ?) ភ្លាមៗនោះ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាយើងផ្ទាល់ ក៏បានប្រកាសយ៉ាងទាន់ហន់ថា ចាប់ពីសាលាមត្តេយ្យដល់ថ្នាក់ឧត្តមក្នុងក្រុងសៀមរាប ត្រូវផ្អាកដំណើរការណ៍ជាបណ្តោះអាសន្នសិន ដើម្បីចៀសវាងការរាលដាលរបស់ជំងឺនេះ។ ដូច្នេះខាងក្រោមនេះខ្ញុំសូមបង្ហាញរឿងមួយចំនួនដែលឪពុកម្តាយគ្រប់រូបគួរដឹងក្រោយការប្រកាសបិទសាលាយ៉ាងទាន់ហន់បែបនេះ

អ្វីទៅជាវីរុសកូវីដ ១៩?

វាជាប្រភេទវីរុសកូរ៉ូណាថ្មី ឬហៅថា CoV ដែលស្ថិក្នុងសែស្រឡាយពូជកូរ៉ូណាថ្មីតែម្តង។ ជំងឺដែលបង្កឡើងដោយវីរុសកូវីដ ១៩នេះត្រូវបានគេរកឃើញដំបូងគេនៅទីក្រុងវ៉ូហាន ប្រទេសចិន ដោយគេឲ្យឈ្មោះថា Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) ដោយពាក្យថា CO សម្តៅលើ Corona, VI សម្តៅលើវីរុស និង, D គឺជំងឺ។ ពាក្យនេះត្រូវបានដាក់ឈ្មោះដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក ខណៈពេលដែលពីមុនវាត្រូវបានគេហៅថា 2019 Novel Coronavirus ឬ 2019-nCoV។ 

វីរុសកូវីដ ១៩នេះ ជាវីរុសថ្មីដែលជាប់ទាក់ទងគ្នានឹងត្រកូលគ្រួសារវីរុសជាច្រើនដូចគ្នានឹង វីរុសបង្កជំងឺសារ ឬ Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) និងជំងឺផ្តាសាយមួយចំនួនផ្សេងទៀតដែរ។ 

តើវីរុសកូវីដ១៩ ឆ្លងរាលដាលដូចម្តេចទៅ?

វីរុសនេះចម្លងតាមរយៈការប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ជាមួយនឹងដំណកទឹកចេញពីផ្លូវដង្ហើមរបស់អ្នកផ្ទុកជំងឺ (កើតចេញពីការក្អក និងកណ្តាស) និងការប៉ះពាល់ផ្ទៃដែលមានប្រឡាក់ដោយវីរុស។ វីរុសកូវីដ១៩ ប្រហែលជាអាចរស់នៅលើផ្ទៃដាក់របស់របរ ឬកាន់ រយៈពេលច្រើនម៉ោង ប៉ុន្តែការលាងសម្លាប់មេរោគធម្មតាៗគឺអាចសម្លាប់វាបាន។ 

តើវីរុសកូវីដ១៩ អាចបង្កជាអាការៈអ្វីខ្លះក្រោយឆ្លងរួច?

អាការៈរបស់វាមានដូចជា ក្តៅខ្លួន ក្អក និងពិបាកដកដង្ហើម។ ករណីធ្ងន់ធ្ងរ វាអាចបណ្តាលឲ្យកើតជាជំងឺរលាកសួត ឬពិបាកដកដង្ហើម។ អ្វីដែលកម្រនោះគឺថា ជំងឺនេះអាចគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត។ អាការៈទាំងនេះមានលក្ខណៈដូចគ្នានឹងផ្តាសាយធំ ឬផ្តាសាយធម្មតា ដែលវាកើតឡើងខ្លាំងជាងវីរុសកូវដី ១៩ទៅទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយ បើសិនជាមាននរណាម្នាក់ត្រូវបានសង្ស័យថាមានផ្ទុកវីរុសកូវីដ ១៩ គឺត្រូវតែធ្វើតេស្តបញ្ជាក់។ យកល្អគួរតែចងចាំគន្លឹះសំខាន់ៗក្នុងការបង្ការ ដូចជា លាងដៃជាញឹកញាប់ និងអនាម័យផ្លូវដង្ហើម (គ្របមាត់ដោយប្រើក្រដាសជូតមាត់ ឬកែងដៃខាងក្នុងពេលក្អក ឬកណ្តាស បន្ទាប់មកចោលក្រដាសជូតមាត់នោះទៅក្នុងធុងសម្រាមហើយបិតឲ្យជិត)។ ជាមួយគ្នានេះដែរ អ្នកក៏គួរតែធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពវ៉ាក់សាំងជំងឺផ្តាសាយខ្លួនឯង និងកូនផង។ 

តើខ្ញុំគួរតែពាក់ម៉ាសពេទ្យការពារដែរទេ?

ការប្រើប្រាស់ម៉ាសពេទ្យត្រូវបានណែនាំឲ្យអនុវត្តបើសិនជាអ្នកមានអាការៈផ្លូវដង្ហើម (ក្អក ឬកណ្តាស) ដើម្បីការពារការចម្លងទៅអ្នកដទៃ។ បើសិនអ្នកមិនមានអាការៈអ្វីទេ វាក៏មិនចាំបាច់ត្រូវការពាក់ម៉ាសដែរ។ បើសិនជាត្រូវពាក់ម៉ាសមែន អ្នកត្រូវតែប្រើប្រាស់វាឲ្យបានត្រឹមត្រូវ ដើម្បីធានាអំពីប្រសិទ្ធភាពរបស់វា និងចៀសវាងការប្រឈមកាន់តែខ្លាំងនឹងការឆ្លងវីរុស។ 

ការប្រើប្រាស់ម៉ាសតែមួយមុខមិនគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបញ្ឈប់ការបង្ករោគទេ ហើយក៏ត្រូវតែផ្សំគ្នាជាមួយនឹងការលាងសម្អាតដៃជាញឹកញាប់ គ្របមុខពេលកណ្តាស និងក្អក និងចៀសវាងមានទំនាក់ទំនងស្និទ្ធស្នាលជាមួយមនុស្សគ្រប់គ្នាដែលមានជំងឺផ្តាសាយ ឬអាការៈជំងឺផ្តាសាយដូចជា ក្អក កណ្តាស ឬក្តៅខ្លួន។ 

តើវីរុសកូវីដ ១៩ ប៉ះពាល់ដល់កុមារដែរទេ?

នេះគឺជាវីរុសថ្មី ហើយយើងក៏មិនបានដឹងគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយដែរអំពីរបបៀបដែលវាប៉ះពាល់លើកុមារ ឬស្រ្តីមានផ្ទៃពោះ។ អ្វីដែលយើងដឹងនោះគឺថា វាអាចឆ្លងទៅមនុស្សយគ្រប់វ័យ ប៉ុន្តែវាក៏ធ្លាប់មានករណីតិចតួចដែរ ដែលនិយាយថា វីរុសកូវីដ១៩ កើតឡើងលើកុមារ។ វីរុសនេះអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិតបានលើករណីកម្រប៉ុណ្ណោះ ជាពិសេសលើមនុស្សចាស់ដែលមានជំងឺក្នុងខ្លួនស្រាប់តែម្តង។ 

តើខ្ញុំគួរតែធ្វើគួរតែធ្វើអ្វីទៅបើសិនជាកូនមានអាការៈរបស់វីរុសកូវីដ១៩ហើយ?

ចូរស្វែងរកការពិនិត្យពីគ្រូពេទ្យភ្លាម ប៉ុន្តែចូរចាំថា វាគឺជារដូវជំងឺភ្តាសាយ ហើយអាការៈរបស់វីរុសកូវីដ១៩ ដូចជាក្អក ឬក្តៅខ្លួនអាចមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងជំងឺផ្តាសាយដែរ  ដែលវាកើតឡើងញឹកញាប់ជាងធម្មតាទៀតឯណោះ។ 

ចូរបន្តការមានអនាម័យដៃ និងផ្លូវដង្ហើមល្អទៀតដូចជា ការលាងសម្អាតដៃជាទៀងទាត់ និងធ្វើបច្ចប្បន្នភាពជំងឺផ្តាសាយលើកូនអ្នក ដូច្នេះកូននឹងត្រូវបានការការពារពីវីរុស និងបាក់តេរីផ្សេងៗទៀតដែលបង្កជំងឺបាន។ 

ដោយសារតែការបង្ករោគនៅផ្លូវដង្ហើមផ្សេងៗទៀតមានលក្ខណៈដូចជំងឺផ្តាសាយ ចូរស្វែងរកការថែទាំឲ្យបានទាន់ពេលវេលាបើសិនជាអ្នក ឬកូនកំពុងតែមានរោគសញ្ញា និងព្យាយាមចៀសវាងការប៉ះពាល់ កន្លែងទីសាធារណ៍ច្រើនដូចជា កន្លែងធ្វើការ សាលារៀន ប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនសាធារណៈ ដើម្បីបង្ការការរាលដាលជំងឺទៅអ្នកដទៃ។

តើខ្ញុំគួរតែធ្វើដូចម្តេចទៅបើសិណជាសមាជិកគ្រួសារម្នាក់មានរោគសញ្ញា?

អ្នកគួរតែស្វែងរកការថែទាំពីគ្រូពេទ្យឲ្យបានទាន់ពេលវេលាបើសិនជាអ្នក ឬកូនមានអាការៈក្តៅខ្លួន ក្អក ឬពិបាកដកដង្ហើម។ ចូរពិចារណាទាក់ទងសួរអ្នកប្រឹក្សាសុខភាព ឬខលទៅលេខ ១១៥ បើសិនជាអ្នកធញលាប់ធ្វើដំណើរទៅកន្លែងមានសេចក្តីរាយការណ៍ថាមានផ្ទុះវីរុសកូវីដ ១៩ ឬធ្លាប់មានទំនាក់ទំនងជាមួយនរណាម្នាក់ដែលបានធ្វើដំណើរទៅទីក្រុងវ៉ូហាន ប្រទេសចិន។

តើខ្ញុំគួរតែឲ្យកូនទៅរៀនដែរទេ?

បើសិនជាកូនកំពុងតែមានអាការៈ ចូរស្វែងរកការថែទាំសុខភាព និងធ្វើទៅតាមការណែនាំរបស់អ្នកផ្តល់ព្រឹក្សាសុខភាពព។ ម៉្យាងវិញទៀត នៅពេលមានការបង្ករោគនៅផ្លូវដង្ហើមផ្សេងទៀតដូចជាជំងឺផ្តាសាយ ចូរថែរក្សាកូនឲ្យបានល្អ ដោយឲ្យគេសម្រាកក្នុងផ្ទះខណៈពេលមានរោគសញ្ញា និងចៀសវាងទៅកន្លែងទីសាធារណៈ ដើម្បីបង្ការការរាលដាលទៅអ្នកដទៃ។ 

បើសិនជាកូនមិនមានអាការៈទាំងអស់ដូចជា ក្តៅខ្លួន ឬក្អក ឬអាការៈព្រមានដែលទាក់ទងទេ គេគួរតែអាចទៅរៀនបាន។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ចូរបង្រៀនពួកគេអំពីវីរុសលាងសម្អាតដៃ និងអនាម័យផ្លូវដង្ហើមនៅពេលទៅសាលារៀន និងគ្រប់ទីកន្លែង ដូចជា ការលាងដៃ ការគ្របមុខពេលក្អក ឬកណ្តាសដោយប្រើដៃដៃ ឬក្រដាសជូតមាត់ បន្ទាប់មកចូរចោលក្រដាសនោះក្នុងធុងសម្រាមដែលបិទជិត មិនត្រូវប៉ះភ្នែក មាត់ ឬច្រមុះឡើយបើសិនជាពួកគេមិនបានលាងសម្អាតដៃឲ្យបានស្អាតរួចរាល់ទេ។ 

អ្វីទៅជាមធ្យោបាយល្អបំផុតដែលត្រូវលាងដៃឲ្យបានត្រឹមត្រូវទៅ?

• ចូរលាងដៃដែលសើមជាមួយនឹងទឹកចេញពីក្បាលរ៉ូមីណេ
• ចូរប្រើប្រាស់សាប៊ូឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការលាងសម្អាតដៃដែលសើម
• ចូរដុសផ្ទៃនៃបាតដៃទាំងអស់រួមទាំងខ្នងដៃ ចន្លោះម្រាមដៃ និងក្រោមក្រចកយ៉ាងហោចណាស់ ២០វិនាទី
• ចូរលាងសម្អាតសាប៊ូវិញដោយប្រើទឹកចេញពីក្បាលរ៉ូមីណេ
• ចូរសម្ងួតដៃជាមួយនឹងក្រដាត់ស្អាត ឬកន្សែងស្អាតដែលប្រើតែម្តងហើយចោល

ចូរលាងសម្អាតដៃជាញឹកញាប់ ជាពិសេសមុនពេលញ៉ាំអាហារ ក្រោយហីសសំបោរ ក្អក ឬកណ្តាស និងចេញពីបន្ទប់ទឹក។ បើសិនជាគ្មានទឹក និងសាប៊ូប្រើទេ ចូរប្រើប្រាស់ជែលលាងដៃមានជាតិអាលកុលយ៉ាងហោចណាស់ ៦០% ប្រើប្រាស់ជំនួសវិញ។ ចូរលាងសម្អាតដៃជាមួយសាប៊ូ និងទឹកជានិច្ចបើសិនជាឃើញថាប្រអប់ដៃស្ងួតហើយ។ 

តើគួរតែប្រុងប្រយ័ត្នបែបណាចំពោះគ្រួសារខ្ញុំបើសិនជាយើងត្រូវធ្វើដំណើរទៅណាមកណា?

ការមានគម្រោងដើរកម្សាន្តក្រៅប្រទេសរបស់មនុស្សគ្រប់គ្នាគួរតែមានការពិនិត្យឲ្យបានច្បាស់លាស់ទៅលើប្រទេសគោលដៃថាមានការហាមឃាត់អ្វីខ្លះ ឬដំបូន្មានអ្វីបន្ថែមដែលត្រូវធ្វើដំណើរ។ ខណៈពេលកំពុងតែធ្វើដំណើរ ឪពុកម្តាយទាំងអស់គួរតែធញវើទៅតាមស្តង់ដៃនៃការអនាម័យខ្លួនឯង និងកូនរបស់ខ្លួនដូចជា ការលាងដៃជាញឹកញាប់ ឬប្រើប្រាស់ជែលលាងដៃមានជាតិអាលកុលយ៉ាងហោចណាស់ ៦០ភាគរយ អនុវត្តអនាម័យផ្លូវដង្ហើមឲ្យបានល្អ (គ្របមាត់ និងច្រមុះដោយប្រើដៃដៃខាងក្នុង ឬក្រដាសជូតមាត់នៅពបេលក្អ ឬកណ្តាស និងចោលវាភ្លាមៗក្នុងធុងសំរាមបិតជិត) និងចៀសវាងការទំនាក់ទំនងស្និទ្ធស្នាលជាមួយអ្នកដែលក្អក ឬកណ្តាស។ លើសពីនេះទៅទៀត ឪពុកម្តាយក៏កុំភ្លេចដាក់ទឹកលាងដៃតាមខ្លួន ក្រដាសជូតមាត់មួយកញ្ចប់ និងក្រដាសសើមសម្លាប់មេរោគតាមខ្លួនផង។ 

ការណែនាំបន្ថែមមានដូចជា៖ សម្អាតកៅអី កន្លែងដាក់ដៃ អេក្រង់ទូរទស្សន៍។ល។ ជាមួយនឹងក្រដាសសើមសម្លាប់មេរោគនៅពេលអ្នកឡើងលើយន្តហោះហើយ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ចូរប្រើប្រាស់ក្រដាសសើមសម្លាប់មេរោគដើម្បីសម្អាតផ្ទៃសំខាន់ៗដូចជា តេឡេបញ្ជា គន្លឹះទ្វារ ។ល។ នៅសណ្ឋាគា ឬផ្ទះសំណាក់ដែលអ្នករស់នៅ។

តើស្រ្តីមានផ្ទៃពោះអាចចម្លងវីរុសកូវីដ ១៩ទៅទារកក្នុងផ្ទៃដែរទេ?

ក្នុងពេលនេះ វាមិនទាន់មានអំណះអំណាងគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបញ្ជាក់ថា វីរុសត្រូវបានចម្លងពីម្តាយទៅទារកក្នុងពេលមានផ្ទៃពោះឬអត់ទេ ឬមានឥទ្ធិពលខ្លាំងទៅលើទារកឡើយ។ រឿងនេះកំពុងតែស្ថិតក្នុងការស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ ស្រ្តីមានផ្ទៃពោះគួរតែបន្តធ្វើទៅតាមការប្រុងប្រយ័ត្នឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីការពារខ្លួនឯងពីការប៉ះពាល់នឹងវីរុស និងស្វែងការថែទាំឲ្យបានទាន់ពេលវេលាបើសិនជាមានអាការៈដូចជា ក្តៅខ្លួន ក្អក ឬពិបាកដកដង្ហើម។ 

តើវាមានសុវត្ថិភាពទេដែលម្តាយត្រូវបំបៅដោះកូនទាំងខ្លួននាងមានផ្ទុកវីរុសកូវីដ១៩?

ស្រ្តីជាម្តាយទាំងអស់ដែលឆ្លងជំងឺនិងស្ថិតក្នុងតំបន់ប្រឈមមុខដែលមានអាការៈក្តៅខ្លួន ក្អក ឬពិបាកដកដង្ហើម គួរតែមានការថែទាំឲ្យបានទាន់ពេលវេលា និងធ្វើទៅតាមការណែនាំរបស់អ្នកប្រឹក្សាសុខភាព។ បើយើងនិយាយដល់អត្ថប្រយោជន៍នៃការបំបៅដោះកូន និងលក្ខណៈមិនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ថាទឹកដោះអាចចម្លងវីរុសផ្លូវដង្ហើមផងនោះ ម្តាយគ្រប់រូបនៅតែអាចបន្តបំបៅដោះកូនបានខណៈពេលដែលគួរតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ននូវអ្វីដែលចាំបាច់ទាំងអស់។ (អាន:ថ្នាំងងុយគេង ពេលអ្នកគួរប្រើ)

សម្រាប់ម្តាយដែលមានរោគសញ្ញាហើយត្រូវការបំបៅដោះកូន គួរតែពាក់ម៉ាសនៅពេលនៅជិតកូន លាងសម្អាតដៃមុនពេល និងក្រោយពេលប៉ះពាល់កូន និងសម្អាតផ្ទៃដែលមានមេរោគទាំងអស់។ បើសិនជាម្តាយឈឺធ្ងន់ គាត់គួរតែច្របាច់ទឹកដោះ ហើយឲ្យកូនបៅតាមកំប៉ុងទឹកដោះគោ ឬស្លាបព្រា និងប្រើវិធីបង្ការការបង្ករោគដូចគ្នាដែរ៕