ការសិក្សាថ្មីបាននិយាយថា អ្នកជំងឺអេដស៍នឹងបាត់បង់ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំក្នុងការប្រឆាំងនឹងជំងឺអ៊ុតធំទោះបីជាពួកគេបានចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺនេះកាលពីក្មេងក៏ដោយ ប៉ុន្តែប្រព័ន្ធភាពស៊ាំនេះនឹងស្តារឡើងវិញនៅពេលទទួលបានការព្យាបាលដោយថ្នាំពន្យា ឬហៅថា Anti-retroviral Therapy។
Anti-retroviral Therapy (ART) គឺជាការប្រើប្រាស់ថ្នាំជំងឺអេដស៍ដើម្បីព្យាបាលការបង្ករោគដោយមេរោគអេដស៍។ វានឹងជួយអ្នកជំងឺអេដស៍រស់បានកាន់តែយូរ មានសុខភាពល្អ និងបន្ថយការប្រឈមនឹងការចម្លងមេរោគអេដស៍ទៅអ្នកដទៃទៀត។(អាន:ស្បែកកូនរបស់អ្នកនឹងស្អាតហើយមិនរមាស់បើធ្វើតាមវិធីនេះ តើកូនស្រីរបស់អ្នកចេះតែរមាស់ស្បែកមែនទេ?) ការសិក្សាមួយដែលចុះផ្សាយក្នុងសារព័ត៌មាន Infectious Diseases on HIV-associated Immune Amnesia បានពន្យល់ថា មូលហេតុដែលអ្នកជំងឺអេដស៍នៅតែមានអាយុខ្លី ឬឆាប់ស្លាប់ជាងអ្នកជំងឺទទួលបានការព្យាបាលដោយ ART។
ការសិក្សាបានធ្វើការតាមដានទៅលើការស្រាវជ្រាវផ្សេងៗទៀតដែលចុះផ្សាយក្នុងសារព័ត៌មាន Science and Science Immunology បានរកឃើញថា ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំរបស់ក្មេងដែលឆ្លងជំងឺកញ្ជ្រឹលគឺមិនមានប្រព័ន្ធភាពស៊ាំស្រដៀងគ្នាក្នុងការប្រឆាំងនឹងជំងឺផ្សេងៗទៀតដូចជា ជំងឺផ្តាសាយជាដើម។
សម្រាប់ការសិក្សាមួយដែលដឹកនាំដោយ Mark K. Slifka មកពី Oregon Health and Science University ក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក បានធ្វើការប្រៀបធៀបការឆ្លើយតបរបស់កោសិកា T-cell និងអង់ទីគ័ររបស់ស្រ្តីផ្ទុកមេរោគអេដស៍វិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមាន សរុប ១០០នាក់ ដែលត្រូវបានចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺអ៊ុតធំកាលពីនៅជាយុវវ័យ។
ពួកគេបានរកឃើញថា ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំរបស់ស្រ្តីផ្ទុកមេរោគអេដស៍វិជ្ជមានដែលបានព្យាបាលដោយថ្នាំពន្យា (ART) មានដែនកំណត់ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងវីរុសជាប្រភេទវ៉ាក់សាំងសម្រាប់បង្ការជំងឺអ៊ុតធំ។ ជាធម្មតាអ្នកដែលចាក់វ៉ាក់សាំងបង្ការជំងឺអ៊ុតធំ គឺមានកោសិកា CD4 សម្រាប់ចងចាំវីរុស និងឆ្លើយតបវីរុសនេះវិញយ៉ាងច្រើននៅពេលប៉ះពាល់នឹងវីរុសពិតប្រាកដម្តងទៀត។
តាមការស្រាវជ្រាវពីមុនបានបង្ហាញថា កោសិកា CD4 ដែលពិសេសសម្រាប់វីរុសអ៊ុតធំ ត្រូវបានរក្សាក្នុងខ្លួនជាប់រហូតដល់ ៧៥ឆ្នាំឯណោះ។ ការរកឃើញនេះបានកើតឡើងទោះបីជាការពិតមួយនិយាយថា ការប្រើថ្នាំពន្យា (ART) មានប្រសិទ្ធភាពតាមរយៈការបង្កើនចំនួនកោសិកា CD4 លើអ្នកជំងឺផ្ទុកមេរោគអេដស៍វិជ្ជមានក៏ដោយ។ (អាន:ថ្នាំងងុយគេង ពេលអ្នកគួរប្រើ)
រឿងនេះបញ្ជាក់ឲ្យដឹងថា ខណៈពេលដែលការព្យាបាលដោយប្រើថ្នាំពន្យាអាចបង្កើនចំនួនកោសិកា T Cell សរុបទាំងអស់ក៏ដោយ តែវាមិណអាចស្តាឡើងវិញនូវកោសិកា T Cell ដែលពិសេសសម្រាប់ប្រឆាំងវីរុសខ្លាំងកាលពីនៅក្មេងឡើយ៕